راهنمای مراقبت از موهای کراتینه: آنچه باید بدانید
راهنمای مراقبت از موهای کراتینه: آنچه باید بدانید
سه‌شنبه، ۲۹ مهر ۱۴۰۴
راهنمای مراقبت از موهای کراتینه: آنچه باید بدانید
نوعی پروتئین به نام کراتین برای سلامت، شادابی و استحکام مو بسیار مهم است. کراتین که به عنوان بلوک سازنده تارهای مو و حتی ناخن‌های ما شناخته می‌شود، به رشد قوی‌تر، سالم‌تر و حفظ درخشندگی مو کمک می‌کند. هنگامی که به دلایل مختلف کمبود کراتین رخ می‌دهد، مو شادابی خود را از دست می‌دهد، ضعیف‌تر می‌شود، به راحتی می‌شکند و بیشتر مستعد ریزش مو می‌شود. درمان‌های مکرر مو، انتخاب محصولات مراقبتی نادرست یا قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی می‌تواند به مو آسیب برساند و به ساختار کراتین آن آسیب برساند. بنابراین، دریافت مکمل‌های کراتین خارجی یا درمان‌هایی که از تولید کراتین پشتیبانی می‌کنند، برای مو بسیار مهم است. درمان‌های کراتین مو را می‌توان هم در خانه و هم به صورت حرفه‌ای، با استفاده از محصولات و روش‌های مناسب، اعمال کرد.
کراتین چیست؟
کراتین یک پروتئین فیبری (نخ مانند) و جزء اصلی مو، ناخن و خارجی‌ترین لایه پوست (اپیدرم) است. کراتین تقریباً 90٪ از پروتئین تشکیل دهنده مو را تشکیل می‌دهد. این پروتئین که استحکام، انعطاف‌پذیری و نرمی ساقه مو را فراهم می‌کند، نقش حیاتی در رشد سالم مو و محافظت در برابر عوامل خارجی دارد [1]. کوتیکول، لایه بیرونی ساقه مو، از فلس‌های کراتین تشکیل شده است که به مو ظاهری براق و صاف می‌دهد. قشر داخلی حاوی الیاف کراتین است که به مو استحکام می‌بخشد.
چه عواملی باعث کمبود کراتین در مو می‌شود؟
تخریب یا از بین رفتن ساختار کراتین طبیعی مو می‌تواند به دلایل زیادی باشد. پاسخ به این سوال که چرا مراقبت از مو با کراتین ضروری است، عموماً در دلایل این کمبود نهفته است:
درمان‌های شیمیایی: درمان‌های شیمیایی مانند رنگ کردن مو، دکلره کردن (بالیاژ، هایلایت)، فر کردن دائمی مو یا صاف کردن دائمی، پیوندهای کراتین طبیعی مو را از بین می‌برند و ساختار رشته مو را به شدت تضعیف می‌کنند. این درمان‌ها تعادل رطوبت مو را مختل می‌کنند و باعث خشکی و شکنندگی آن می‌شوند.
آسیب حرارتی: استفاده مکرر از ابزارهای حالت دهنده مو با حرارت بالا مانند سشوار، اتوی مو و فرکننده مو، رطوبت مو را تبخیر کرده و مستقیماً پروتئین کراتین را می‌سوزاند یا به آن آسیب می‌رساند [1] که منجر به شکستگی، کدر شدن و بی‌حالت شدن مو می‌شود.
عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV)، آب استخر کلردار، آب شور دریا، باد و آلودگی هوا نیز می‌توانند به ساختار کراتین مو آسیب برسانند. این عوامل می‌توانند باعث خشک شدن، آسیب دیدن و از دست دادن پروتئین مو شوند.
عادت‌های نادرست مراقبت از مو: شانه کردن بیش از حد مکرر یا خیلی خشن مو، خشک کردن شدید موهای خیس و استفاده از برس یا شانه‌های نامناسب نیز می‌تواند باعث آسیب فیزیکی به تارهای مو شود و منجر به از بین رفتن کراتین شود.
کمبودهای تغذیه‌ای: برای رشد سالم مو و تولید کراتین، یک رژیم غذایی متعادل حاوی پروتئین، ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین‌های A، C، D، E و B) و مواد معدنی (آهن، روی) ضروری است. تغذیه ناکافی می‌تواند بر کیفیت مو و سنتز کراتین تأثیر منفی بگذارد.
افزایش سن: با افزایش سن، تولید کراتین طبیعی بدن می‌تواند کاهش یابد و باعث شود موها به مرور زمان نازک‌تر و ضعیف‌تر شوند.
کراتین درمانی چیست؟
هدف از درمان کراتین، جایگزینی پروتئین از دست رفته در مو یا تقویت تارهای مو است که ظاهری نرم‌تر و براق‌تر به آنها می‌دهد. درمان کراتین را می‌توان با دو رویکرد اصلی انجام داد:
۱. مراقبت از موی کراتینه در خانه (با پشتیبانی محصولات)
درمان‌های کراتینه خانگی معمولاً شامل استفاده منظم از محصولات حاوی کراتین مانند شامپو، نرم‌کننده، ماسک، سرم و اسپری است. این محصولات روی لایه بیرونی مو کار می‌کنند و به تقویت، مرطوب کردن و صاف کردن مو کمک می‌کنند. نکته کلیدی در مورد درمان‌های کراتینه، محافظت از مو در برابر آسیب‌های روزانه و ایجاد ظاهری سالم‌تر است.
۲. درمان‌های کراتینه حرفه‌ای (کاربردهای سالنی)
درمان‌های کراتینه حرفه‌ای که در آرایشگاه‌ها انجام می‌شوند، معمولاً با هدف رفع وز، صاف کردن و صاف کردن مو انجام می‌شوند. این درمان‌ها شامل استفاده از محلول کراتین روی مو و سپس آب‌بندی آن با استفاده از حرارت بالا (با استفاده از اتوی مو) است [3]. نسخه سالنی درمان کراتینه شامل یک فرآیند پیچیده و اغلب طولانی (2 تا 5 ساعت) است.
مزایای درمان کراتین برای موهای بی‌جان چیست؟
کراتینه کردن مو یک روش درمانی مهم است که مو را تقویت می‌کند و مزایای زیادی برای موهای کدر و بی‌روح دارد. مزایای کراتینه کردن مو عبارتند از:
ترمیم و تقویت عمیق: به ترمیم موهایی که به شدت تحت فرآیند رنگ‌آمیزی، آسیب‌دیدگی توسط رنگ یا مواد شیمیایی قرار گرفته‌اند، کمک می‌کند. این محصول موها را تغذیه و عمیقاً مراقبت می‌کند و به تقویت تارهای مو از داخل و خارج کمک می‌کند [2].
درخشندگی و نرمی: کراتین، کوتیکول، لایه بیرونی مو را صاف می‌کند. این به مو کمک می‌کند تا ظاهری براق‌تر، پر جنب و جوش‌تر و درخشان‌تر داشته باشد. این ماده می‌تواند تفاوت قابل توجهی در موهای کدر و بی‌روح ایجاد کند.
کاهش وز مو: با تنظیم تعادل رطوبت مو و آب‌بندی کوتیکول، از وز شدن تارهای مو و ایجاد الکتریسیته ساکن جلوگیری می‌کند. این امر به ویژه در برابر وز شدن مو که می‌تواند در هوای مرطوب یا روی موهای خشک رخ دهد، مؤثر است.
حالت دادن و مدیریت آسان‌تر: تارهای موی صاف‌تر و قوی‌تر، راحت‌تر شانه و مدیریت می‌شوند. گره خوردن موها کاهش می‌یابد که به جلوگیری از شکستگی کمک می‌کند.
جلوگیری از شکستگی مو: با افزایش انعطاف‌پذیری و دوام تارهای مو، خطر شکستگی و موخوره را کاهش می‌دهد. به سالم ماندن موها برای مدت طولانی‌تر کمک می‌کند.
پشتیبانی از رشد سالم: تارهای موی قوی و سالم کمتر مستعد شکستگی هستند و به رشد سریع‌تر و سالم‌تر مو کمک می‌کنند. این می‌تواند یک مزیت قابل توجه برای موهایی باشد که رشد آهسته‌ای دارند.
ظاهر حجیم و پرپشت‌تر: کراتینه کردن مو می‌تواند با پرپشت کردن تارهای مو، به حجیم‌تر به نظر رسیدن موها کمک کند.
نحوه انجام کراتینه مو در خانه: راهنمای گام به گام
پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان کراتینه مو را در خانه انجام داد، ساده‌تر از درمان‌های حرفه‌ای است و شامل استفاده منظم از محصولات می‌شود. این روش با هدف افزایش کراتین خارجی، ظاهری سالم‌تر به موهای شما می‌بخشد.
استفاده از شامپوی حاوی کراتین: درمان خود را با شامپویی سرشار از کراتین شروع کنید. شامپو را به آرامی روی ریشه موهای خود ماساژ دهید و بگذارید چند دقیقه بماند (معمولاً ۲-۳ دقیقه کافی است). این کار به کراتین اجازه می‌دهد تا عمیقاً به ریشه و تارهای مو نفوذ کند و آنها را تغذیه و تقویت کند. با آب ولرم فراوان کاملاً آبکشی کنید.
استفاده از نرم‌کننده/ماسک کراتین: پس از اینکه رطوبت اضافی موها را با یک حوله میکروفایبر به آرامی گرفتید، نرم‌کننده یا ماسک کراتین را برای تغذیه و تقویت انتهای موخوره استفاده کنید. نرم‌کننده/ماسک را به طور یکنواخت از وسط تا انتهای موهای خود پخش کنید. از مالیدن آن به پوست سر خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند موهای شما را سنگین کند. شانه کردن موها با یک شانه دندانه درشت به پخش نرم‌کننده در سراسر موهای شما و نفوذ بیشتر کراتین کمک می‌کند. طبق دستورالعمل (معمولاً ۵ تا ۱۰ دقیقه) اجازه دهید محصول برای مدت زمان مشخص شده روی موهای شما بماند.
آبکشی و خشک کردن: پس از مدت زمان انتظار، موهای خود را کاملاً با آب گرم بشویید. مطمئن شوید که تمام بقایای محصول پاک شده است. پس از این فرآیند، موهای خود را با دقت و با حرارت متوسط خشک کنید. در صورت امکان، از محافظ حرارتی استفاده کنید و از استفاده از سشوار با حرارت بسیار زیاد خودداری کنید.
محصولات پشتیبانی اضافی:
سرم‌ها یا اسپری‌های کراتین: سرم‌ها یا اسپری‌های کراتین بدون نیاز به آبکشی که روی موهای مرطوب یا خشک استفاده می‌شوند، می‌توانند در طول روز محافظت و درخشندگی بیشتری ایجاد کنند.
مکمل‌های کراتین: برخی افراد ممکن است از مکمل‌هایی مانند قرص‌های کمپلکس کراتین نیز برای کمک به حفظ و تقویت مو و پوست طبیعی استفاده کنند. با این حال، مشورت با یک متخصص قبل از استفاده از هرگونه مکملی ضروری است.
درمان‌های کراتینه حرفه‌ای: نکاتی که باید در نظر بگیرید
برخلاف محصولات خانگی، درمان‌های کراتینه حرفه‌ای با هدف صاف کردن شیمیایی یا صاف کردن عمیق مو انجام می‌شوند. اگرچه این درمان‌ها به دلیل ماندگاری (از چند تا شش ماه) و اثربخشی جذاب هستند، اما می‌توانند خطراتی نیز به همراه داشته باشند.
مراقب ترکیبات باشید: برخی از محصولات صاف کننده کراتین نسل قدیمی ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر مانند فرمالدئید باشند که می‌تواند باعث سوزش تنفسی و پوستی شود [3]. در حالی که امروزه فرمول‌های ایمن‌تری در حال توسعه هستند، مهم است که از قبل در مورد ترکیبات با آرایشگر خود صحبت کنید [4].
استفاده از حرارت: درمان‌های کراتینه حرفه‌ای نیاز به استفاده از اتوی مو با حرارت بالا دارند تا محصول به مو بچسبد. استفاده بیش از حد یا نادرست از حرارت می‌تواند باعث سوختگی یا خشکی شود.
درمان‌های کراتینه حرفه‌ای باید توسط آرایشگران باتجربه و آموزش‌دیده انجام شود. استفاده نادرست می‌تواند باعث آسیب به مو شود.
ماندگاری و مراقبت: پس از درمان‌های کراتینه حرفه‌ای، معمولاً توصیه می‌شود از شامپوهای بدون سولفات و محصولات مراقبتی ویژه استفاده کنید. این محصولات به افزایش ماندگاری درمان کمک می‌کنند.
مضرات احتمالی درمان کراتینه و نکاتی که باید در نظر بگیرید
سوالاتی مانند «مضرات درمان کراتینه» یا «آیا درمان کراتینه مضر است» خطرات احتمالی این درمان محبوب را مطرح می‌کنند.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: روش‌های قدیمی صاف کردن مو با کراتین در سالن‌های زیبایی، به ویژه آن‌هایی که حاوی فرمالدئید هستند، می‌توانند خطراتی مانند سوزش تنفسی و واکنش‌های آلرژیک را هم برای آرایشگر و هم برای مشتری ایجاد کنند [3]. اگرچه اکنون جایگزین‌های بدون فرمالدئید یا با فرمالدئید کمتر در دسترس هستند، اما کنترل ترکیبات مهم است.
آسیب شدید ناشی از حرارت: حرارت بالای مورد استفاده برای تثبیت محصول روی مو در کاربردهای حرفه‌ای، در صورت استفاده نادرست، می‌تواند باعث سوزش، خشکی و شکستگی مو شود.
تخریب ساختار مو: استفاده بیش از حد مکرر یا نادرست از کراتینه مو می‌تواند ساختار طبیعی مو را به شدت تغییر دهد و در درازمدت منجر به ضعیف شدن آن شود.
واکنش‌های آلرژیک: واکنش‌های آلرژیک (خارش، قرمزی، سوزش) به ترکیبات محصول می‌تواند هم در درمان‌های خانگی و هم در سالن‌های زیبایی رخ دهد. مهم است که قبل از استفاده، محصول را روی ناحیه کوچکی (تست پچ) آزمایش کنید.
آیا درمان کراتین به مو آسیب می‌رساند؟: محصولات غنی‌شده با کراتین که معمولاً در خانه استفاده می‌شوند، به مو آسیب نمی‌رسانند؛ در واقع، از آن پشتیبانی می‌کنند. با این حال، برخی از درمان‌های کراتین حرفه‌ای و مبتنی بر مواد شیمیایی برای صاف کردن مو، در صورت استفاده نادرست یا داشتن مواد مضر، می‌توانند به مو آسیب برسانند.
عادت‌هایی که از مراقبت کراتین پشتیبانی می‌کنند
برای اینکه بیشترین بهره را از مراقبت کراتینه ببرید و از سلامت موهایتان محافظت کنید، بهتر است برخی عادات روزانه را در پیش بگیرید:
محافظت در برابر گرما: همیشه قبل از استفاده از سشوار، اتوی مو یا فرکننده مو، اسپری محافظ گرما بزنید و تا حد امکان حرارت را کم نگه دارید.
شانه زدن ملایم: موهای خیس را به آرامی خشک کنید و گره‌های مو را با یک شانه دندانه درشت، از نوک موها شروع کنید، به آرامی باز کنید. از کشیدن موها خودداری کنید.
رژیم غذایی متعادل: از یک رژیم غذایی متعادل که شامل پروتئین، ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی مو، و ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم برای سلامت مو باشد، پیروی کنید. در صورت لزوم، تحت نظر پزشک، مکمل‌ها را در نظر بگیرید.
استفاده از شامپوی بدون سولفات: استفاده از شامپوهای بدون سولفات، به خصوص پس از کراتینه کردن مو به صورت حرفه‌ای، به حفظ ماندگاری کراتینه و تعادل رطوبت مو کمک می‌کند.
کوتاه کردن منظم: برای جلوگیری از موخوره، موهای خود را به طور منظم (به طور متوسط هر ۲-۳ ماه) کوتاه کنید.